Hoće li Stari grad isplivati iz Tise

Arheolog bečejskog muzeja Raško Ramadanski jedan je od tima istraživača, istoričara, ronilaca, stručnjaka nekoliko instituta, muzeja i zavoda iz Bečeja, Beograda, Novog Bečeja i Zrenjanina koje je oklupilo istraživanje lokaliteta Stari grad, utvrđenja na reci Tisi koje je porušeno 1701. godine po odlukama Karlovačkog mira.

Fortifikacija i naselje od pre tri veka danas je većim delom pod vodom i nalazi se između Bečeja i Novog Bečeja. Jedini očuvani ostaci jednog utvrđenja u Banatu.

„Mi se sada analazimo na obrisima jugoistočne kule lokaliteta Stari grad ili kako su ranije ljudi nazivali Gradina, što je u stvari Bečejska tvrđava i tačno je to da eto, sticajem ovih ili onih okolnosti, i Starobečejci i Novobečejci slabo su upućeni u postojanje jednog takvog utvrđenja, jednog srednjovekovnog grada u njihovoj neposrednoj okolini“, istakao je Raško Ramadanski.

Prema izvorima Ratnog arhiva u Beču, tvrđava je građena po nacrtu koji je potpisao inženjerijski kapetan Johan Kristijan de Kolet. Naselje uz tvrđavu daje istorijski kontinuitet i sa lokalitetom Arača, jer se oba Bečeja, Novi i stari, javljaju znatno kasnije.

„Najugroženiji je taj deo koji se nalazi pod vodom. Mi smo sonarima i podvodnom kamerom otkrili gde se on nalazi, otkrili smo deo zida, ali on je pod vodom i sada bi tu savremene tehnologije jako doprinele da se to zaštiti, da se otkrije i otme od prirode“, objašnjava Dejan Žigić iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin.

Lokalitet može biti atraktivan i posetiocima, jer je od pre tri godine Tisa opet međunarodno plovna reka.

„Želimo da ovaj lokalitet bude u potpunosti istražen i na kopnu i u vodi i da svakom posetiocu koji dođe na lokaltet on bude dostupan u onom obimu u kojem je sačuvan. To je jedini pravi put“, navodi Aleksandar Šolomon iz Narodnog muzeja u Zrenjaninu.

Pokrajinski Zavod za zaštitu spomenika pre deset godina započeo je istraživanje ovog lokaliteta da bi utvrđenje dobilo zaštićeni status. Proglašeno je ugroženim, ali se ništa više nije učinilo po tom pitanju.

Nastao na ovom istraživanju arheologa, projekat zaštite Starog grada na Tisi treba očekivati naredne godine.