Brzinom od 130 kilometara paralelno sa arheologijom

Miljokazi, tračka dvokolica, naselja, rano hrišćanske bazilke, nekropole iz 18. veka...čine samo deo bogatog kulturnog nasleđa otkrivenog na dužini od 80-tak kilometara, koji prate trasu modernog auto-puta.

U pirotskom kraju istraživana su dva značajna lokaliteta.

„U Crnoklištu su otkrivena dva naselja, naselje iz starčevačke kulture, dakle iz ranog neolita, a drugi period je iz starijeg gvozdenog doba. A kod Staničenja je otkrivena jedna ranohrišćanska bazilika sa memorijom ili kriptom“, rekao je dr Predrag Pejić, arheolog.

Na teritoriji nekadašnje Remizijane, današnje Bele Palanke na jednom od 12 lokaliteta, otkriven je miljokaz visine skoro dva i po metra i datira iz 230. godine.

„Dole je isklesano i piše da je miljokaz od nekog značajnog mesta udaljen 32 milje.To je jedinstveni primer sačuvanog miljokaza-znači nije u delovima, on je ceo. Miljokaz je posvećen Aleksandru Severu“, istakao je Zoran Mitić, stručni saradnik arheološkog instituta u Beogradu.

Jedan od najvažnijih otkrivenih ostataka materijalne kulture je deo Rimske saobraćajnice -Via Militaris, širine sedam i po metara, koji je pronađen kod Dimitrovgrada i datira iz trećeg veka i građen je od krečnjačkog kamena različite veličine. On je povezivao zapadne delove Rimske imperije sa Malom Azijom i istočnim provincijama.

Njime su prolazile mnoge vojske i trgovački karavani. Današnji-moderni karavani -u kojima godišnje prođe nekoliko miliona putnika, idu dozvoljenom brzinom od 130 kilometara na sat.

Vremena su se promenila i umesto rimskih miljokaza, na istočnom kraku koridora 10 postavljena je najsavremenija signalizacija. Dolinom reke Nišave i dalje se najkraće putuje između istoka i zapada.