Manastir Vitovnica kao „skriveno mesto“

Ne zna se tačno kada je manastir Vitovnica izgrađen jer nedostaje osnivačka povelja. Prema određenim predanjima, podigao ga je kralj Milutin nakon što je savladao braću Drmana i Kudelina, odmetnule tatarske razbojnike koji su harali u braničevskom kraju.

„Manastirska crkva posvećena je Uspenju Presvete Bogorodice. U naosu crkve nalazi se kamena ploča sa natpisima na staroslovenskom i starojermenskom jeziku koja datira iz 1218. godine, a ona zapravo predstavlja ktitorski zapis", kaže za emisiju „Na skriveno te vodim mesto" Milutin Dedić, slikar, istoričar umetnosti i putopisac, koji se ovom manastiru uvek rado vraća kao svom ličnom „skrivenom mestu".

Prvobitni ikonopis nije sačuvan, izuzev u kupoli, ali i njega su popravljala braća Marković, ikonopisci, pa je izgubio originalni karakter.

„Boje su žive, a ljudske figure vešto i prirodno izvedene. Braća Marković u slikarstvu uglavnom slede akademski izraz sa romantičarskim prizvukom. Manastir Vitovnica više puta je paljen i uništavan. Poslednji put obnovio ga je Hadži Stefan Bojović 1856. godine i tom prilikom na crkvi su dozidani priprata i zvonik", objašnjava Dedić.

Manastirska biblioteka dva puta je teško stradala. Prvi put od strane Bugara u srednjem veku, a drugi put 1941. godine. Srećom, sačuvano je Vitovničko jevanđelje koje je zlatom i srebrom okovao Vuk Kondo u šesnaestom veku, a jedna beogradska ulica u samom centru grada nosi naziv po njemu ‒ Kondina ulica.