Prvi Srbin doktor medicine u obnovljenoj Srbiji

Svest o prekoj potrebi angažovanja na prosvećivanju srpskog naroda Stejić je stekao rano, u mladićkom dobu, a pravac njegovog rada odredila su saznanja koja je stekao iz filozofije i medicine, nauka koje je izučavao u Segedinu, Pešti i Beču.

Medicina je u to vreme još bila „hipokratska", bliska filozofiji, utemeljena na holističkom pristupu, koji podrazumeva podjednaku brigu o telesnom i duševnom zdravlju čoveka. Upravo takav pristup saglediv je u celokupnom Stejićevom delu ‒ u njegovom lekarskom radu, u političkom delovanju kao borca za slobodu i prava čoveka, u radu na organizaciji zdravstvene službe u Kneževini Srbiji, u Društvu srpske slovesnosti (preteča Srpske akademije nauka i umetnosti) i u Državnom savetu, a naročito u književnom radu, u kojem se trudio, kako je sam govorio, „da rodu napiše što bi mu polezno bilo".

I da je manje radio i uradio, Stejić bi zaslužio mesto u srpskoj istoriji iz sledećih razloga: knjiga koju je još kao student preveo i „posrbio" (dopunio prema potrebama srpskog naroda) ‒ „Makroviotika ili Nauka o produženiju života čovečeskog" (1826), bila je prva medicinska knjiga u Srbiji, a prevodeći je, započeo je pionirski rad na srpskoj medicinskoj terminologiji; bio je prvi Srbin doktor medicine koji je kao lekar radio u obnovljenoj Srbiji (1829); zajedno sa dr Karlom Pacekom utemeljio je zdravstvenu službu u Kneževini Srbiji (1839‒1840).

Međutim, o Stejiću se danas u široj javnosti manje zna nego o njegovim savremenicima ‒ Vuku Stefanoviću Karadžiću, Dimitriju Davidoviću, Jovanu Steriji Popoviću i drugima. Zato je posebno vredna inicijativa da se priredi izložba o životu i delu ovog znamenitog lekara.

Izložba „Jovan Stejić ‒ prvi Srbin doktor medicine u obnovljenoj Srbiji", koja se održava u Rumuniji, Srbiji, Mađarskoj i drugde, praćena je višejezičnom publikacijom i današnjim naraštajima predstavlja jednog zaslužnog, ali i skromnog delatnika iz prošlosti, čije su mudre pouke aktuelne i danas. Izložba, takođe, na najbolji način oživljava postojeće i uspostavlja nove kulturne veze, kako Srba iz dijaspore sa maticom tako i veze između susednih, prijateljskih naroda.

Autori izložbe su Nenad Karamijalković, etnolog-antropolog, arhivista i konzervator Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Kragujevcu, i Slavko Stepanović, istoričar, arhivista Istorijskog arhiva Šumadije, a saradnica je dr Jelena Jovanović Simić.

Priredila: Aleksandra Stojanović