Stubovi otkrivaju krvavu borbu za vlast u srednjovekovnoj Mongoliji

Konstrukciju čini sarkofag okružen kamenim stubovima. Metodom radioaktivnog ugljenika analizirani su uzorci oksidisanog uglja, ovčije kože i kosti konja iz sarkofaga i na osnovu toga je procenjeno da je spomenik sagrađen pre 1.300 godina.

Misteriozni kameni stubovi otkrivaju krvavu borbu za prevlast koja se na toj teritoriji dogodila u 8. veku, mnogo pre vladavine i osvajanja čuvenog Džingis-kana. Na njima su urezani natpisi na turkijskom jeziku koji predstavljaju najobimnije natpise na turkijskom pronađene u Mongoliji. U tekstu se navodi da je osoba sahranjena na tom mestu (a čije ime još nije jasno) postala druga najmoćnija ličnost u carstvu koje je obuhvatalo većinu današnje Mongolije i delove severne Kine. Ta neimenovana osoba dobila je titulu „jagbuˮ (vicekralj) tokom vladavine Bilge kagana (716‒734), vladara koji je, prema istorijskim podacima, bio otrovan.

Na stubovima se čita da je taj jagbu nadživeo Bilge kagana i potom tokom vladavine njegovog naslednika Tengri kagana (734‒741) dobio titulu „tolis-šadˮ (princ ili prestolonaslednik). To znači da je postao glavni vojni komandant i najviši predstavnik administrativne vlasti u istočnoj Mongoliji. Natpisi ne pružaju informacije koju je ulogu imao, i da li je taj neimenovani jagbu uopšte učestvovao u trovanju Bilge kagana.

Nasilne smene vlasti

Carstvo kojim su vladali Bilge i Tengri kagan današnji stručnjaci nazivaju Drugim turkijskim kaganatom. Taj kaganat je u istorijskim izvorima poznat po političkoj nestabilnosti. Neretko su najviši vojni komandanti ubijali jedni druge u pokušaju da steknu vlast. Tako je Bilge postao vladar pošto je njegova porodica u puču svrgnula prethodnog kagana. A njegov naslednik Tengri kagan vladao je oko sedam godina, pre nego što je i sam ubijen. Nedugo posle toga i Drugi turkijski kaganat je prestao da postoji, potpavši pod vlast Ujgura.

Analiza natpisa na stubovima još traje i možda će doneti nove dokaze o borbama za vlast među nomadskim plemenima srednje Azije. Istraživači pretpostavljaju da taj spomenik može da otkrije i kakve su bile političke i vojne veze vladara Drugog turkijskog kaganata sa mongolskim plemenima. A dodatno bi mogao da pruži informacije i o državnom uređenju i religioznim uverenjima ljudi koji su tada živeli.