Drevni Evropljani bili su netolerantni na laktozu

Nalazi koji su objavljeni časopisu „Nejčer" takođe pokazuju da su glavne tehnološke tranzicije u centralnoj Evropi između neolita, bronzanog doba i gvozdenog doba (najmlađeg doba praistorije) takođe povezane sa velikim promenama u genetici tih populacija.

Međunarodni tim naučnika ispitao je DNK ekstrahovan iz skeletnih ostataka trinaest osoba, na arheološkim lokalitetima Velike mađarske ravnice, koja zauzima južni i istočni deo Mađarske, neke delove Istočne slovačke nizine, jugozapadnu Ukrajinu, Transkarpatsku niziju, zapadnu Rumuniju, istočnu Hrvatsku i severnu Srbiju. To je najveći deo Panonske nizije, poznatog područja velikih kulturnih transformacija koje su oblikovale evropsku praistoriju. Skeletni ostaci iz kojih su uzeti uzorci datiraju od 5700. g. p. n. e. (rani neolit) do 800. g. p. n. e. (gvozdeno doba).

Trebalo je nekoliko godina eksperimentisanja na kostima različitih gustina i stepena očuvanosti DNK da bi naučnici otkrili da je predeo unutrašnjeg uha iz okamenjenog ostatka kosti lobanje, najtvrđe kosti, dobro zaštićen od oštećenja, i tako idealan za analizu drevnog DNK kod ljudi, i bilo kod drugog sisara.

Prema dr Ronu Pinhasi, profesoru Instituta za proučavanje Zemlje i Arheološkog fakulteta Univerziteta u Dablinu, vodećem autoru studije ‒ „visoki procenat DNK dobijenog iz okamenjenih ostataka temporalne kosti prevazišao je onaj iz drugih kostiju. Nalaz nam je dao između 12% i skoro 90% humanog DNK, u poređenju sa 0‒20% iz zuba, kostiju prsta i rebara."

Prvi put ti izuzetno visoki procenti DNK iz prastarih ostataka omogućili su naučnicima da urade sistematsku analizu serije skeleta sa istog geografskog područja i provere poznate genetičke markere, uključujući i netoleranciju na laktozu. „Naši nalazi pokazuju progresiju ka svetlijoj pigmentaciji kože, što govori da su se lovci, sakupljači i novopridošli farmeri međusobno mešali, ali na naše iznenađenje, nikakav dokaz povećanog prisustva laktoze ili tolerancije na laktozu nije nađen. To znači da su drevni Evropljani imali pripitomljene životinje, krave, koze i ovce, ali da još nisu genetički razvili toleranciju na konzumiranje velikih količina mleka", kaže Pinhasi.

Netolerancija na laktozu (ili laktozna intolerancija) javlja se kada telo nije u stanju da razloži laktozu i apsorbuje je u krvi; izaziva nadutost, gasove i grčeve. Većina ljudi sa tim problemom može ipak da unese određenu količinu mleka a da potom nema digestivne smetnje.

Prema profesoru Danu Bredliju sa Instituta za genetiku „Smurfit" (pri Koledžu Triniti u Dablinu), koautoru ovog rada ‒ „dobijeni rezultati ukazuju na to da su se velike promene u praistorijskoj tehnologiji, uključujući prihvatanje poljoprivrede (uz prvu upotrebu čvrstih metala, bronze, a potom i gvožđa), u stvari događale pod uticajem modernih ljudi. Više se ne može verovati da su fundamentalne novine bile prosto prihvaćene od strane postojećih populacija u nekoj vrsti kulturne osmoze".