Novi aspekti muzeologije

Ornitološka zbirka je jedna od najbogatijih i najvrednijih zbirki Zavoda ‒ sa fondom koji broji oko dve hiljade eksponata.

Među najstarijim eksponatima su preparati beloglavog lešinara iz 1910. godine sa Obedske bare i eksponat orla krstaša koji je preuzet iz stare zbirke Gimnazije u Sremskim Karlovcima.

Zbirka predstavlja raznolikost gotovo svih vrsta ptica Vojvodine i Srbije.

Mr Nikola Stojnić, ornitolog, saradnik za zaštitu ptica u Pokrajinskom zavodu, kaže za RTS da Zavod ne uzima žive primerke, ali da u zbirci postoje i vrste koje su ‒ u vreme kada su bile brojnije i nezaštićene ‒ odstreljene u prirodi.

„S druge strane, broj nalaza mrtvih primeraka, slučajno ili namerno stradalih, iz različitih izvora i dalje je relativno veliki. Zbirka se u aktuelnom periodu na taj način popunjava. Određeni broj dolazi do naše zbirke i prilikom zaplena", objašnjava mr Stojnić.

Naučni značaj ornitološke zbirke nesumnjivo raste s vremenom. U genetičkim istraživanjima ptica, na primer, analiziraju se osobine populacija, evolucioni putevi, kretanje.

„Za takva istraživanja je potrebno vrlo malo krvi, što svaki od ovih preparata ima, pošto se u osnovu pera, pogotovo krupnih pera, nalazi jedna, da tako kažemo, kap krvi", kaže Stojnić.

Upravo ta kap krvi, odnosno čak i jedan njen manji deo, može da posluži za genetičku analizu. Tako je moguća rekonstrukcija čitave genetičke slike ptica.

„Zanimljiv je primer orlova krstaša. Oni se sada genetički analiziraju na prostoru čitave Panonske nizije, a mi u tom poslu sarađujemo sa kolegama iz Mađarske. Svi uzorci se šalju u jedan centralni depo i tako se rekonstruiše, na primer, da li su naši panonski orlovi krstaši bliži genetički sa južnoevropskim ili sa kazahstanskim orlovima. Muzeologija na taj način ponovo dobija na značaju", zaključuje Stojnić.